Çek Cumhuriyeti

Başkent: Prag
Resmi Dil: Çekce
Yüzölçümü: 78.866 km²
Nüfus: 10.553.443
Para Birimi: Koruna
Kişi Başına Düşen Gelir: 32.622 $
Vize Durumu: Bu ülkeye giriş için vize gereklidir.

Çekya ya da resmî adıyla Çek Cumhuriyeti, Orta Avrupa’da bir ülkedir. Kuzeyinde Polonya, batı ve kuzeybatısında Almanya, güneyinde Avusturya ve doğusunda Slovakya ile komşudur.

Tarihî Prag kenti, ülkenin başkenti ve en büyük kenti olmasının yanı sıra, çok ilgi çeken bir turizm merkezidir. Ülke, Bohemya ve Moravya bölgelerinden oluşur ve daha büyük Silezya bölgesinin bir parçasıdır. Çek Cumhuriyeti 1 Mayıs 2004’te Avrupa Birliği’nin üyesi olmuştur.

Ülkenin dünya çapında tanınan ürünleri kristal, cam işlemeleri ve garnet taşıdır. Bunun yanında, bira gerek üretim gerekse kültür olarak ülkenin en önemli sembollerindendir. Pek çok ülkede yerel bira üreticileri isim haklarını başta Bohemya bölgesine bağlı Plzeň şehri olmak üzere bu ülkeden almıştır.

Tarihçe

Günümüzdeki Çeklerin ataları 5. yüzyılda Karadeniz ve Karpat dağlarından kalkarak Orta Avrupa’ya göç etmiş Slavlardır.

8. yüzyılda bölgede Büyük Moravya Prensliği kuruldu. 874 yılında Çek kökenli I. Bořivoj Hristiyanlığı kabul ederek Büyük Moravya Prensliği’nden bağımsızlığını ilân etti ve böylece ilk Bohemya devleti ortaya çıktı. I. Bořivoj’un kurduğu Přemyslovců Hanedanı Bohemya’yı Orta Çağ’ın sonuna kadar yönetti. Orta Avrupa’nın en güçlü devletlerinden biri olan Bohemya Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nun bir parçasıydı.

Mezhep kavgalarından dolayı çıkan 15. yüzyıldaki Hussit Savaşları ve 17. yüzyıldaki Otuz Yıl Savaşları Bohemya halkına büyük zararlar verdi. 16. yüzyıldan itibaren bölge Habsburgların yönetimi altına girdi. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu zayıfladıkça Bohemya önce Avusturya İmparatorluğu sonra da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun bir parçası haline geldi.

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu I. Dünya Savaşı sonunda yıkılınca 1918 yılında Slovakya, Bohemya, Moravya, Silezya, ve Karpat Rutenya birleşerek Çekoslovakya adında bir ülke haline geldiler.

II. Dünya Savaşı’nın başlamasından sonra Slovakya Nazi Almanyası’yla anlaşarak Çekoslovakya’dan ayrıldı. Nihayet 9 Mayıs 1945 tarihinde Sovyet ve Amerikan birlikleri ülkeye girerek Alman işgaline son verdiler. Çekoslovakya tekrar birleşti. 1948 yılında yönetim komünistlerin eline geçti. Bu tarihten sonra, 41 yıl boyunca Çekoslovakya Doğu Bloku’nda yer aldı.

5 Ocak 1968 tarihinde iktidara gelen Alexander Dubček siyasi bir liberalleşme dönemi başlattı. Ancak Prag Baharı adı verilen bu dönem aynı yılın 20 Ağustosunda Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ve Varşova Paktı müttefiklerinin (Romanya hariç) ülkeyi işgal etmesi ile sona erdi. Kasım 1989’da Çekoslovakya Kadife Devrimi adı verilen kansız bir devrimle kapitalizme dönüş yaptı. 1 Ocak 1993 tarihinde ülke barışçı bir biçimde Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olmak üzere iki ülkeye ayrıldı. Her iki ülkede geniş çaplı ekonomik reformlar yapıldı. Çek Cumhuriyeti 12 Mart 1999 tarihinde NATO’ya 1 Mayıs 2004 tarihinde de Avrupa Birliği’ne katıldı. 21 Aralık 2007 tarihi itibarı ile Avrupa Vize Birliği’ne dahil edilmiştir.

Coğrafya ve Demografi

Çek Cumhuriyeti 51°’nin kuzeyinde bulunan küçük bir bölge dışında 48° ila 51° K enlemlerinde ve 12° ila 19° D boylamlarında yer almaktadır. Ülkedeki yeryüzü şekilleri bölgesine göre değişmektedir. Batıdaki Bohemya’da genelde yüksek olmayan dağlar tarafından çevrelenen nehir havzaları, tepeler ve platolar bulunur. Ülkenin doğusundaki Moravya ise dağlıktır.

Çek Cumhuriyeti nüfusunun %94,2’si Çeklerden oluşur. Küçük azınlık olarak Slovaklar (%1,9) ve Almanlar (%0,4) vardır. Ayrıca ülkede bir miktar Polonyalı da yaşar. Nüfusun büyük çoğunluğu şehirlerde yaşar. Nüfusun en yoğun olduğu yerler başkent Prag ile Pilsen, Brno ve Ostrava’dır.